کد مطلب:12074 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:6

گنجینه پرسمان » احكام

احكام خمسه و حكمت آن چيست؟

احكام خمسه; يعني احكام پنج گانة وجوب، حرمت، استحباب، كراهت و اباحه; زيرا كارهاي انسان از پنج حالت خارج نيست:

1. واجب; كاري كه بايد انجام شود و ترك آن جايز نيست و مجازات دارد; مانند: نمازهاي يوميه، روزة ماه مبازك رمضان و...

2. حرام; كاري كه ترك آن لازم است و انجام آن مجازات دارد. مانند: تهمت، غيبت، ظلم و...

3. مستحب; كاري كه خوب است انجام يابد، ولي ترك آن نيز جايز است و مجازات ندارد; مانند: نمازهاي نافله، خواندن نماز در مسجد، قرائت قرآن و...

4. مكروه، كاري كه خوب است انجام نشود، ولي انجام آن نيز جايز است و مجازات ندارد; مانند: سخن دنيا گفتن در مسجد، نماز خواندن روبروي عكس و مجسمة موجود روحدار و...

5. مباح، كاري كه انجام و ترك آن مساوي است، مانند: اغلب كارها.(ر.ك: آشنايي با علوم اسلامي شهيد مطهري، ج 3، ص 70ـ71، انتشارات صدرا.)

احكام شرعي دو گونهاند: 1ـ احكامي كه برخي از حكمتهاي آنها در قرآن و روايات اسلامي بيان شده است مانند روزه كه يكي از حكمتهاي آن را قرآن پرهيز از گناه دانسته است. (بقره، 183)

2ـ احكامي كه در آيات و روايات اشارهاي به فلسفه آنها نشده و يا لااقل به دست ما نرسيده است. در اين موارد ممكن است با دليلهاي عقلي يا تجربي به بخشي از آنها پيببريم ولي چون علم و عقل ما محدود است نميتوانيم فلسفه كامل آن را بدست آوريم. البته اين بدين معنا نيست كه انجام كار را مبتني بر دانستن حكمتش كنيم; بلكه روحية بندگي خداوند اقتضا ميكند تا فرمانبرداري بيچون و چراي پروردگار خود باشيم و هر دستوري را ـ هر چند بدون آگاهي از حكمت آن ـ اطاعت كنيم و اين به معناي تقليد كوركورانه نيست; چرا كه فرض اين است پروردگار خود را به خوبي ميشناسيم و ميدانيم كه هرگز فرماني را به ضرر بندهاش صادر نميكند; بلكه تمام احكام الهي براي رساندن او به كمال و تأمين سعادت و خوشبختي او در آخرت است و هر دستوري به ما دهد، صلاح و خير ما را در آن ديده است. همچنانكه يك بيمار چون ميداند پزشك معالجش خير و صلاح او را ميخواهد و در پي بهبودي بيماري اوست، داروهايي را كه برايش تجويز كرده است مصرف ميكند بدون اينكه از حكمت آنها آگاهي داشته باشد.